‘Medeniyetler Catismasi’ Tezi ve 11 Eylul

.The ‘Clash of Civilizations’: Revisited after September 11

.Engin I. Erdem, Virginia Univ.

…GIRIS
…HUNTINGTON’IN DUNYASI
…‘MEDENIYETLER CATISMASI’ TEZINE YAPILAN ELESTIRILER
…11 EYLUL SONRASI DUNYADA ‘MEDENIYETLER CATISMASI’ MI?
…11 EYLUL SONRASI ISLAM-BATI ILISKILERI UZERINE KISA BIR NOT
…SONUC
…ATIFLAR-KAYNAKCA

Sovyetler Birligi’nin parcalanmasiyla sadece soguk savas sona ermemis, bu donemde hakim olan uluslararasi siyaset/dunya politikasi hakkindaki basite indirgemeci-naif (realist/neorealist) teorik anlayis da aciklama gucunu kaybetmistir. Iki kutuplu sistemin blok zihniyeti, belirsizliklerin hakim oldugu yeni donemi anlamada yetersiz kaldi. Bunla baglantili olarak, soguk savasin bitisinin ardindan uluslararasi iliskiler literaturu ‘birbiriyle catisan/rekabet eden dunya (duzeni) imajlari’na sahit oldu.[i] Bu imajlarin baslica hedefi, soguk savasin bitisiyle sekillenmekte olan yeni dunyayi tanimlamakti. Ilginctir ki, bu imajlarin hepsi bati dunyasinda, ozellikle de Amerika’da ortaya cikti. Uluslararasi iliskilerde bilgi ile guc arasindaki baglantiyi gostermesi acisindan sozkonusu imajlarin Bati kokenli olmasi oldukca anlamlidir.[ii] Bu donemde ortaya cikan Batili dunya duzeni imajlari arasinda en cok yanki uyandiranlari ya da tabiri caizse en pupuler olanlari Amerikan siyaset bilimcileri Francis Fukayama’nin ‘Tarihin Sonu’[iii] ile Samuel P. Huntington’in ‘Medeniyetler Catismasi’ydi. Fukayama’nin cizdigi iyimser tablonun aksine Huntington, medeniyetler catismasindan kaynaklanacak bir ucuncu dunya savasindan bahsetmekteydi.[iv] Huntington’a gore, dunyadaki yedi veya sekiz medeniyet arasindaki temel farkliliklar yakin bir gelecekte kuresel bir kaosa neden olacakti.

11 Eylul sonrasi dunyada medeniyetler catismasi tezini inceleyen bu yazi alti bolumden olusmaktadir. Giris kismindan sonraki ikinci bolumde, Huntington’in hem ‘medeniyetler catismasi’ makalesi ve kitabinda hem de tezini elestirenlere verdigi cevaplarda yer alanbelli basli gorusleri yer almaktadir. Ucuncu bolum ise Huntington’in tezine yapilan elestirileri yedi kategori halinde ele almaktadir. Sonraki bolumde medeniyetler catismasi tezi 11 Eylul ile baglantili olarak degerlendirilmektedir. Yazinin besinci kismi ise 11 Eylul sonrasi oldukca hassas bir yapiya donusen Islam-Bati iliskilerni konu almaktadir. Calismanin altinci ve son bolumunde ise 11 Eylul sonrasi dunyada medeniyetler catismasi tezi ve Islam-Bati iliskileri hakkinda bazi oneriler yer almaktadir…
…

Makalenin Tam Metni Icin BasligaTiklayiniz.